Από τη μία νηστεία στην άλλη και από το γλέντι των Χριστουγέννων στο γλέντι των Αποκρεών. Γιατί οι Απόκριες, εκτός από περίοδο προετοιμασίας μας για την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, αποτελούν και την τέλεια αφορμή για πολυήμερο ξέφρενο γλέντι.
Ειδικά παλιότερα, η περίοδος αυτή ήταν η τέλεια αφορμή για να βρεθούν και να γλεντήσουν οι οικογένειες. Τα σπίτια άνοιγαν και γέμιζαν από συγγενείς και φίλους, ως επί το πλείστον μεταμφιεσμένους, ενώ οι δρόμοι και τα μαγαζιά πλημμύριζαν μασκαράδες και γαϊτανάκια. Πόλος έλξης για χιλιάδες κόσμου αποτελούσαν οι περιοχές που διοργάνωναν Καρναβάλι και Μεγάλη Παρέλαση.
Ο Πειραιάς, κατά το παρελθόν, αποτελούσε την «καρδιά» των Αποκρεών, καθώς όλη αυτήν την περίοδο, τα μαγαζιά και οι δρόμοι ήταν στολισμένοι αποκριάτικα, καθημερινά διοργανώνονταν δεκάδες χοροί, ενώ ο δήμος διοργάνωνε μεγάλη και εντυπωσιακή παρέλαση. Πάμε λοιπόν, να κάνουμε μαζί ένα ταξίδι στον Αποκριάτικο Πειραιά...
Η προπολεμική λαμπρότητα των Αποκρεών
Ο Πειραιάς των φτωχογειτονιών και της αριστοκρατίας, γινόταν ένα την περίοδο των Αποκρεών. Όλοι οι δρόμοι πλημμύριζαν από μασκαράδες νέους και νέες, αλλά και μεγαλύτερους, που χόρευαν, τραγουδούσαν και έδιναν άλλο χρώμα στην πόλη. Η Πειραϊκή αποκριάτικη νύχτα απαιτούσε τους πάντες μεταμφιεσμένους σε τσιγγάνες, γέρους, μεθύστακες, κανταδόρους και σε ό,τι άλλο θα μπορούσε να διακωμωδήσει φιγούρες της καθημερινότητας, αλλά και κολομπίνες, βασιλιάδες, ιππότες και βέβαια κλόουν. Βασική προϋπόθεση για την «εξόρμηση» ήταν τα κομφετί, οι σερπαντίνες, τα ρόπαλα και οι θορυβώδης καραμούζες, που μαζί με το τραγούδι, τα γέλια και τις φωνές –ειδικά την τελευταία νύχτα των Αποκρεών- δεν άφηναν κανέναν να κοιμηθεί… 
Και ήταν τόσο το κέφι των καρναβαλιστών, που όπως διαβάζουμε σε δημοσίευμα παλιάς εφημερίδας, ο Δήμος αποφάσισε να αφήσει τα φώτα αναμμένα έως τις 2 τη νύχτα, ενώ ο ΗΣΑΠ αποφάσισε τη νύχτα των Αποκρεών να παρατείνει την λειτουργία του έως τα μεσάνυχτα (!), για να μπορούν να έρθουν στον Πειραιά και από τις υπόλοιπες περιοχές της πρωτεύουσας.
Ξεπερνώντας κάθε μέτρο και φραγμό –κάτι που η εορτή αυτή το επιτρέπει- οι πειραιώτες, γύριζαν μεταμφιεσμένοι τα σπίτια συγγενών και φίλων και έκαναν πλάκες. Στα περισσότερα σπίτια βέβαια, στηνόταν γλέντι με αποκριάτικα τραγούδια, αποκριάτικα εδέσματα, χαρά και αγάπη…
Εκτός όμως από τις συναντήσεις στα σπίτια, οι Πειραιώτες συναντιόντουσαν για γλέντια και στα μαγαζιά όπου διοργανώνονταν αποκριάτικοι χοροί. Σημείο συνάντησης αποτελούσαν οι μπυραρίες της Καστέλας, οι ταβέρνες της Πειραϊκής και τα κουτουκάκια στις γειτονιές.
Οι μαγαζάτορες, διέδιδαν στόμα με στόμα ότι προετοιμάζουν αποκριάτικο χορό, κάλυπταν τα τζάμια με σκούρα χαρτιά ή τα έβαφαν με λίγο στουπέτσι για να μπορούν οι καρναβαλιστές να διασκεδάσουν … αποκριάτικα χωρίς να τους παρακολουθούν, φρόντιζαν για τα αποκριάτικα εδέσματα, προμηθεύονταν άφθονο κρασί και βέβαια φρόντιζαν να έχουν τη νύχτα του χορού οργανοπαίχτες, οι οποίοι ειδικά την τελευταία εβδομάδα των Αποκρεών έκαναν χρυσές δουλειές.
Η μεγάλη παρέλαση
Τις πρώτες δεκαετίες του 1900 ο Πειραιάς έκλεινε το ξέφρενο γλέντι των Αποκρεών με μία μεγάλη αποκριάτικη παρέλαση. Για εβδομάδες ο Δήμος και η «Εταιρεία των Εορτών» προετοίμαζαν τα άρματα και τις στολές. Πλούσια υφάσματα, πολλά χρώματα, κέφι και χορός ήταν τα συστατικά της επιτυχημένης παρέλασης, την οποία παρακολουθούσαν -κάθε χρόνο- εκτός από τους απλούς πολίτες, πλήθος πολιτικών και καλλιτεχνικών προσωπικοτήτων, ακόμα και η Βασιλική Οικογένεια.
Οι χοροί των … γνωριμιών
Η περίοδος των Αποκρεών, αποτελούσε την προπολεμική περίοδο την τέλεια ευκαιρία για να … αποκατασταθούν οι ελεύθερες κοπέλες της εποχής. Παράλληλα, λοιπόν, με τα ξέφρενα γλέντια στα μαγαζιά της περιοχής, την τελευταία εβδομάδα των Αποκρεών στις μεγάλες αίθουσες της πόλης φιλοξενούνταν χοροί από τα σωματεία και τους συλλόγους του Πειραιά. Οι χοροί των Αιγινητών, των Σπετσιωτών, των Ψαριανών, του Ολυμπιακού, του Εθνικού, των Λακώνων, του Πειραϊκού Συνδέσμου, των Δικαστικών Υπαλλήλων, των Υδραίων, των Τελωνιακών, των Ηπειρωτών, της Φιλολογικής Στέγης και των Οινοπαντοπωλών, ήταν τα κοσμικά γεγονότα των ημερών. Εκατοντάδες κοσμικών Πειραιωτών γέμιζαν το μεγαλοπρεπές «Άκταιο», το «Φουαγιέ», τις αίθουσες του «Πειραϊκού Συνδέσμου», του «Παλλάς» και βέβαια του «Δημοτικού Θεάτρου».
Οι κοπέλες της «καλής κοινωνίας» έραβαν εντυπωσιακές τουαλέτες ειδικά για αυτούς τους χορούς. Το πλατωνικό φλερτ ή ο απλός θαυμασμός, μπορούσε σε αυτές τις εκδηλώσεις να γεννήσει ένα ευτυχισμένο ζευγάρι, καθώς λίγο το ποτό, λίγο η ελευθερία της εορτής αυτής και λίγο οι χοροί της εποχής, έφερναν τους νέους … κοντά.
Ο Μιχάλης Γενίτσαρης (ντυμένος ζεϊμπέκης), ο ερασιτέχνης μπουζουξής Μιχάλης Αλεξόπουλος και ο φίλος τους Γιώργος, στον Πειραιά, τις απόκριες του 1935 (φωτο:www.rebetiko.gr)
Η ύστατη προσπάθεια του 1970
Τη λαμπρότητα των προπολεμικών αποκρεών του Πειραιά, θέλησε να αναβιώσει το 1970 ο τότε Δήμαρχος Αριστείδης Σκυλίτσης, με την παρέλαση του Αποκριάτικου Κομιτάτου που διοργάνωσε.
Αν και η ημέρα ήταν βροχερή, χιλιάδες κόσμου βρέθηκε στον Πειραιά από όλη την Αττική για να παρακολουθήσει την πλούσια σε θέαμα παρέλαση. Η προσπάθεια κρίθηκε επιτυχημένη παρ’όλ’αυτά δεν επαναλήφθηκε τα επόμενα χρόνια.
Σήμερα λοιπόν, ο Πειραιάς εορτάζει τις Απόκριες στα σπίτια και τα μαγαζιά, ενώ βεβαίως απολαμβάνουμε και τις υπέροχες παρελάσεις των Αποκρεών στους γειτονικούς δήμους, τον Αγ. Ιωάννη Ρέντη και το Κερατσίνι.
Καλές Απόκριες & Καλή Σαρακοστή!
